سلامت دهان و دندان، بخش جداییناپذیری از سلامتی کلی بدن است. در این میان، بیماری پریودنتال به عنوان یک تهدید خاموش، سلامت لثه و استخوانهای اطراف دندان را هدف قرار میدهد و در صورت عدم درمان به موقع، میتواند عواقب جبرانناپذیری به دنبال داشته باشد. در این مقاله، به بررسی موارد مهمی در مورد بیماری پریودنتال، از جمله تعریف، علل، علائم، روشهای درمان و پیشگیری میپردازیم. همچنین، دکتر سیروس قاسمی، متخصص دندانپزشکی و بیماریهای دهان و دندان، با ارائه تجربیات و تخصص خود، راهنماییهای جامعی را در اختیار شما قرار خواهند داد.
بیماری پریودنتال چیست؟
بیماری پریودنتال، که به آن بیماری لثه نیز گفته میشود، عفونتی است که لثهها و بافتهای اطراف دندان را درگیر میکند. این بیماری در صورت عدم درمان به موقع، میتواند به استخوانهای فک نیز سرایت کند و در نهایت منجر به از دست دادن دندانها شود. علت اصلی بیماری پریودنتال، تجمع پلاک بر روی دندانها است. پلاک، یک لایه چسبنده از باکتری است که اگر به طور مرتب از طریق مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از بین نرود، میتواند سفت شده و به تارتار تبدیل شود. تارتار، فقط توسط دندانپزشک قابل تمیز کردن است. باکتریهای موجود در پلاک و تارتار، سمومی تولید میکنند که به لثهها حمله میکنند و باعث التهاب و خونریزی لثهها میشوند. با گذشت زمان، این التهاب میتواند به عمق بافتها نفوذ کند و به استخوانهای اطراف دندان آسیب برساند. بیماری پریودنتال، در مراحل اولیه قابل درمان است. با این حال، اگر این بیماری به موقع تشخیص داده و درمان نشود، میتواند به عواقب جدی مانند از دست دادن دندانها، مشکلات قلبی، سکته مغزی و دیابت منجر شود
لطفا در صورت تماس با مطب ذکر کنید که از طریق سایت تماس گرفته اید
علل ایجاد بیماری پریودنتال
علت اصلی بیماری پریودنتال، تجمع پلاک بر روی دندانها است. پلاک، یک لایه چسبنده از باکتری است که اگر به طور مرتب از طریق مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از بین نرود، میتواند سفت شده و به تارتار تبدیل شود. تارتار، فقط توسط دندانپزشک قابل تمیز کردن است. باکتریهای موجود در پلاک و تارتار، سمومی تولید میکنند که به لثهها حمله میکنند و باعث التهاب و خونریزی لثهها میشوند. با گذشت زمان، این التهاب میتواند به عمق بافتها نفوذ کند و به استخوانهای اطراف دندان آسیب برساند.
عوامل دیگری نیز میتوانند در ابتلا به بیماری پریودنتال نقش داشته باشند، از جمله:
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن، جریان خون به لثهها را کاهش میدهد و توانایی بدن را برای مبارزه با عفونتها ضعیف میکند.
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری پریودنتال هستند.
- بیماریهای نقص ایمنی: بیماریهایی مانند HIV/AIDS میتوانند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و افراد را بیشتر در معرض ابتلا به بیماری پریودنتال قرار دهند.
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در زنان، مانند بارداری و یائسگی، میتواند خطر ابتلا به بیماری پریودنتال را افزایش دهد.
- مصرف برخی داروها: برخی از داروها، مانند داروهای ضد بارداری و کورتیکواستروئیدها، میتوانند خطر ابتلا به بیماری پریودنتال را افزایش
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه بیماری پریودنتال در خانواده شما وجود دارد، شما نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستید.
- استرس: استرس مزمن میتواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و افراد را بیشتر در معرض ابتلا به بیماری پریودنتال قرار دهد.
- تغذیه نامناسب: کمبود ویتامین C و دیگر مواد مغذی میتواند به سلامت لثهها آسیب برساند و خطر ابتلا به بیماری پریودنتال را افزایش دهد.
- خشکی دهان: خشکی دهان، میتواند به شستشوی طبیعی دهان از باکتریها کمک کند و خطر ابتلا به بیماری پریودنتال را افزایش دهد.
بیشتر بخوانید: کاشت دندان در شیراز
علائم و نشانه های بیماری پریودنتال در مراحل اولیه و پیشرفته
مراحل اولیه:
- خونریزی لثهها هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن: این شایعترین علامت بیماری پریودنتال در مراحل اولیه است.
- قرمزی، تورم و التهاب لثهها: لثههای سالم صورتی رنگ و سفت هستند. در مراحل اولیه بیماری پریودنتال، لثهها ممکن است قرمز، متورم و ملتهب شوند.
- بوی بد دهان (هالیتوزیس): بوی بد دهان میتواند ناشی از تجمع باکتریها در دهان باشد. در افراد مبتلا به بیماری پریودنتال، بوی بد دهان میتواند شدیدتر باشد.
مراحل پیشرفته:
- عقبنشینی لثهها: با گذشت زمان، لثهها از دندانها دور میشوند و ممکن است فضاهایی بین دندانها ایجاد شود.
- لقی دندانها: در مراحل پیشرفته بیماری پریودنتال، ممکن است دندانها شل شده و لق شوند.
- تغییر در طعم غذا: افراد مبتلا به بیماری پریودنتال ممکن است طعم غذا را به طور متفاوتی احساس کنند.
- ایجاد چرک بین دندانها و لثهها: در مراحل پیشرفته بیماری پریودنتال، ممکن است بین دندانها و لثهها چرک ایجاد شود.
- آسیب به استخوانهای فک: در شدیدترین مراحل بیماری پریودنتال، استخوانهای فک ممکن است آسیب ببینند و منجر به از دست دادن دندانها شود.
بیماری پریودنتال چه تفاوتی با ژنژژویت دارد؟
تفاوت بیماری پریودنتال با ژنژژویت:
ژنژژویت و بیماری پریودنتال، هر دو بیماریهای التهابی لثه هستند، اما تفاوتهای کلیدی بین آن ها وجود دارد:
ژنژژویت:
- مرحله اولیه بیماری لثه است.
- التهاب و خونریزی لثه از علائم اصلی آن هستند.
- با رعایت بهداشت دهان و دندان مناسب، قابل درمان و برگشتپذیر است.
- به ساختارهای زیر لثه مانند استخوان و رباطها آسیب نمیرساند.
بیماری پریودنتال:
- مرحله پیشرفتهتر بیماری لثه است.
- علاوه بر التهاب و خونریزی لثه، علائم دیگری مانند عقبنشینی لثه، لق شدن دندانها و ایجاد چرک بین دندانها و لثهها نیز دارد.
- درمان آن پیچیدهتر است و ممکن است به اقدامات تخصصی دندانپزشکی مانند جرمگیری عمیق و جراحی لثه نیاز باشد.
- میتواند به ساختارهای زیر لثه مانند استخوان و رباطها آسیب برساند و در نهایت منجر به از دست دادن دندانها شود.
به طور خلاصه، ژنژژویت، التهاب خفیف و قابل درمان لثه است، در حالی که بیماری پریودنتال، عفونت جدیتر لثه است که میتواند به ساختارهای اطراف دندان آسیب برساند.
درمان بیماری پریودنتال
درمان بیماری پریودنتال به مرحله و شدت بیماری بستگی دارد. در مراحل اولیه، رعایت بهداشت دهان و دندان مناسب، جرمگیری توسط دندانپزشک و استفاده از دهانشویههای ضدعفونیکننده می تواند کافی باشد.
در مراحل پیشرفتهتر بیماری، ممکن است به اقدامات درمانی زیر نیاز باشد:
- جرمگیری عمیق: این روش شامل برداشتن پلاک، تارتار و باکتریها از زیر لثهها است.
- جراحی لثه: در این روش، جراح لثهها را از روی دندانها کنار میزند تا دندانپزشک بتواند به طور کامل ریشه دندانها را تمیز کند و عفونت را از بین ببرد.
- آنتیبیوتیکها: در برخی موارد، ممکن است برای از بین بردن عفونت، آنتیبیوتیک تجویز شود.
- قرار دادن ایمپلنت: در موارد شدید که دندانها به دلیل بیماری پریودنتال از بین رفتهاند، میتوان از ایمپلنتهای دندانی برای جایگزینی دندانهای از دست رفته استفاده کرد.
علاوه بر درمانهای تخصصی دندانپزشکی، رعایت موارد زیر نیز برای بهبود بیماری پریودنتال و جلوگیری از پیشرفت آن ضروری است:
- مسواک زدن دو بار در روز به مدت دو دقیقه
- نخ دندان کشیدن یک بار در روز
- استفاده از دهانشویههای ضدعفونیکننده
- خودداری از سیگار کشیدن
- کنترل منظم قند خون در افراد مبتلا به دیابت
- معاینات منظم دهان و دندان
موفقیت درمان بیماری پریودنتال به همکاری بیمار با دندانپزشک و رعایت دقیق دستورالعملهای درمانی بستگی دارد. با درمان به موقع و مراقبتهای مناسب، میتوان بیماری پریودنتال را کنترل کرد و از عوارض جدی آن، مانند از دست دادن دندانها، جلوگیری کرد.
رابطه بیماری پریودنتال با بیماریهای دیگر
تحقیقات نشان داده است که بین بیماری پریودنتال و برخی از بیماریهای دیگر، ارتباط وجود دارد. این بیماری میتواند خطر ابتلا به بیماریهای زیر را افزایش دهد:
- بیماریهای قلبی عروقی: افراد مبتلا به بیماری پریودنتال، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی و بیماریهای عروقی محیطی هستند.
- دیابت: بیماری پریودنتال میتواند کنترل قند خون را در افراد مبتلا به دیابت دشوارتر کند و خطر ابتلا به عوارض دیابت را افزایش دهد.
- بیماریهای تنفسی: افراد مبتلا به بیماری پریودنتال، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماریهای ریوی مانند ذاتالریه هستند.
- زایمان زودرس و کموزنی نوزاد: زنان باردار مبتلا به بیماری پریودنتال، در معرض خطر بیشتری برای زایمان زودرس و تولد نوزاد کموزن هستند.
- آرتریت روماتوئید: برخی مطالعات نشان دادهاند که بین بیماری پریودنتال و آرتریت روماتوئید ارتباط وجود دارد.
- سرطان: برخی مطالعات نشان دادهاند که بین بیماری پریودنتال و برخی از انواع سرطان، مانند سرطان پانکراس ارتباط وجود دارد.
مکانیسمهای مختلفی میتوانند در توضیح ارتباط بین بیماری پریودنتال و بیماریهای دیگر نقش داشته باشند:
- التهاب: بیماری پریودنتال، یک بیماری التهابی است که میتواند به التهاب مزمن در سراسر بدن منجر شود. التهاب مزمن، میتواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی، دیابت، بیماریهای تنفسی و سایر بیماریها را افزایش دهد.
- باکتریها: باکتریهای موجود در دهان افراد مبتلا به بیماری پریودنتال، میتوانند وارد جریان خون شده و به سایر نقاط بدن، مانند قلب، ریهها و مغز بروند. این باکتریها میتوانند در ایجاد یا بدتر شدن بیماریهای مختلف نقش داشته باشند.
- سیتوکینها: سیتوکینها، پروتئینهایی هستند که توسط سیستم ایمنی بدن در پاسخ به عفونت تولید میشوند. بیماری پریودنتال میتواند منجر به افزایش تولید سیتوکینها شود که میتواند به التهاب و آسیب در سراسر بدن منجر شود.
مهم است که با رعایت بهداشت دهان و دندان مناسب، از جمله مسواک زدن دو بار در روز، نخ دندان کشیدن یک بار در روز و استفاده از دهانشویه، از ابتلا به بیماری پریودنتال جلوگیری کنید. همچنین، باید به طور مرتب برای معاینات دهان و دندان به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
نتیجه گیری
موفقیت درمان بیماری پریودنتال به همکاری بیمار با دندانپزشک و رعایت دقیق دستورالعملهای درمانی بستگی دارد. با درمان به موقع و مراقبتهای مناسب، میتوان بیماری پریودنتال را کنترل کرد و از عوارض جدی آن، مانند از دست دادن دندانها، جلوگیری کرد. دکتر سیروس قاسمی، با سابقه بیش از 15 سال فعالیت در زمینه دندانپزشکی، در تشخیص و درمان بیماریهای لثه و ایمپلنت دندان تخصص دارد. ایشان عضو انجمن متخصصین پریودنتولوژی ایران و همچنین مدرس دورههای آموزشی در این زمینه هستند. با رعایت بهداشت دهان و دندان مناسب، از جمله مسواک زدن دو بار در روز، نخ دندان کشیدن یک بار در روز و استفاده از دهانشویههای ضدعفونیکننده، میتوانید از ابتلا به این بیماری جلوگیری کنید. همچنین، باید به طور مرتب برای معاینات دهان و دندان به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
لطفا در صورت تماس با مطب ذکر کنید که از طریق سایت تماس گرفته اید