تحلیل لثه یکی از مشکلات رایج دهان و دندان است که بسیاری از افراد حتی بدون آنکه متوجه شوند با آن مواجهاند. این مشکل زمانی رخ میدهد که لثهها به تدریج از دندانها فاصله میگیرند و ریشه دندانها در معرض دید قرار میگیرد، که میتواند باعث حساسیت، التهاب و حتی خطر افتادن دندان شود. شناخت علتها و علائم تحلیل لثه برای پیشگیری و درمان به موقع اهمیت بالایی دارد، زیرا سلامت لثه پایه سلامت کل دهان و دندانهاست.
متأسفانه، تحلیل لثه غالباً یک فرآیند آهسته و تدریجی است که بیماران ممکن است در مراحل اولیه متوجه آن نشوند و تنها با معاینات منظم دندانپزشکی توسط متخصصینی چون دکتر سیروس قاسمی قابل تشخیص باشد. در این مقاله به صورت جامع به بررسی این عارضه، از علت ایجاد تحلیل لثه تا علائم تحلیل لثه و روشهای پیشگیری و درمان تحلیل لثه میپردازیم تا آگاهی شما در مورد این مشکل شایع افزایش یابد.
فهرست مطالب
Toggleتحلیل لثه (عقبنشینی لثه) چیست؟
به گفته ی دکتر سیروس قاسمی بهترین دکتر ایمپلنت دندان در شیراز :
تحلیل لثه یا عقبنشینی لثه به وضعیتی گفته میشود که در آن بافت لثه به تدریج از سطح دندان فاصله میگیرد و ریشه دندان در معرض محیط دهان قرار میگیرد. این فرآیند میتواند به دلیل عوامل متعددی از جمله بیماریهای لثه (ژنژیویت و پریودنتیت)، مسواک زدن ناصحیح، فشار زیاد روی دندانها، یا دلایل ژنتیکی ایجاد شود. عقبنشینی لثه نه تنها باعث ظاهر نامطلوب لبخند میشود، بلکه افزایش حساسیت دندان، پوسیدگی ریشه و کاهش حمایت استخوانی دندانها را به دنبال دارد. به همین دلیل، تشخیص به موقع و مدیریت علمی این مشکل از اهمیت بالایی برخوردار است تا از پیشرفت تحلیل و آسیبهای جدیتر جلوگیری شود.
برخلاف التهاب لثه (ژنژیویت) که صرفاً التهاب بافت لثه است، و پریودنتیت که به بافتهای نگهدارنده دندان (لثه، رباط پریودنتال و استخوان آلوئولار) آسیب میرساند، تحلیل لثه به معنای از دست رفتن واقعی بافت لثه است. در بیماری پریودنتال، علاوه بر عقبنشینی لثه، معمولاً تخریب استخوان نگهدارنده دندان نیز رخ میدهد که منجر به تشکیل پاکتهای عمیق بین دندان و لثه میشود.
بافت لثه، که به آن بافت لثوی نیز گفته میشود، نقش حیاتی در حمایت از دندانها و محافظت از ریشههای حساس آنها دارد. لثه به عنوان یک سد فیزیکی عمل کرده و از نفوذ باکتریها به عمق ساختار دندان و استخوان فک جلوگیری میکند. زمانی که این بافت حیاتی تحلیل میرود، ریشههای دندان در معرض محیط دهان قرار میگیرند که میتواند منجر به حساسیت شدید، افزایش خطر پوسیدگی ریشه و در نهایت تضعیف حمایت از دندان و احتمال از دست دادن آن شود. بنابراین، شناخت و درمان به موقع تحلیل رفتن لثه ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
لطفا در صورت تماس با مطب ذکر کنید که از طریق سایت تماس گرفته اید

بیشتر بخوانید: خونریزی لثه چیست و باید چیکار کرد؟
علائم تحلیل لثه چیست؟
شناخت علائم تحلیل لثه برای تشخیص زودهنگام و اقدام درمانی بسیار مهم است. از آنجایی که تحلیل لثه معمولاً به آهستگی پیشرفت میکند، ممکن است در ابتدا علائم واضحی نداشته باشد، اما با پیشرفت عارضه، نشانههای زیر آشکار میشوند:
حساسیت دندان به گرما و سرما
این یکی از شایعترین و آزاردهندهترین علائم تحلیل لثه است. وقتی لثه عقب میرود، عاج دندان که روی ریشه قرار دارد، در معرض محیط دهان قرار میگیرد. عاج دارای هزاران لوله میکروسکوپی است که به عصب دندان متصل هستند و با تحریک آنها توسط گرما، سرما، شیرینی یا حتی لمس، درد و حساسیت ایجاد میشود.
بلندتر به نظر رسیدن دندانها
از دست رفتن بافت لثه باعث میشود که بخش بیشتری از دندان، که شامل قسمتی از ریشه نیز میشود، در دهان نمایان شود. این امر باعث میشود دندانها بلندتر از حد معمول به نظر برسند.
بروز شکاف یا فضای خالی بین دندان و خط لثه
عقبنشینی لثه میتواند منجر به ایجاد فضاهای خالی یا “پاکت” بین دندان و لثه شود. این پاکتها محیطی ایدهآل برای تجمع باکتریها و ذرات غذا هستند که خود میتواند به تشدید بیماری لثه و پوسیدگی دندان منجر شود.
درد یا ناراحتی در ناحیه لثه
لثههای تحلیل رفته ممکن است دردناک، متورم یا ملتهب باشند، به خصوص هنگام مسواک زدن یا خوردن غذا.
قرمزی، تورم یا خونریزی لثه
اگرچه این علائم بیشتر با التهاب لثه (ژنژیویت) مرتبط هستند، اما میتوانند نشانهای از بیماری پریودنتال نیز باشند که اغلب با تحلیل لثه همراه است. خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن یک هشدار جدی است.
لق شدن دندانها
در مراحل پیشرفتهتر تحلیل رفتن لثه ها و تخریب استخوان نگهدارنده دندان، حمایت از دندان کاهش یافته و ممکن است دندانها لق شوند. این وضعیت نشانهای از آسیب جدی و خطر از دست دادن دندان است.
تغییر رنگ دندان در ناحیه ریشه
ریشه دندانها معمولاً رنگی تیرهتر و ماتتر از مینای دندان دارند. با نمایان شدن ریشه، ممکن است تفاوت رنگی بین تاج و ریشه دندان مشاهده شود که از نظر زیبایی ناخوشایند است.
بوی بد دهان مداوم
تجمع باکتریها در پاکتهای لثهای و روی ریشههای نمایان شده، میتواند منجر به تولید ترکیبات گوگردی بدبو شود و باعث بوی بد دهان (هالیتوزیس) شود.
علل اصلی تحلیل لثه کدامند؟
شناخت علت ایجاد تحلیل لثه اولین گام برای پیشگیری و درمان مؤثر این عارضه است. عوامل متعددی میتوانند به عقبنشینی لثه منجر شوند که برخی از آنها قابل کنترل و برخی دیگر غیرقابل تغییر هستند:
بیماری های پریودنتال (لثه)
این عفونتهای باکتریایی شایعترین علت ایجاد تحلیل لثه هستند. باکتریها باعث التهاب و تخریب بافتهای لثه و استخوان نگهدارنده دندان میشوند. اگر این بیماریها درمان نشوند، به مرور زمان لثه از دندان فاصله گرفته و عقب میرود.
بهداشت نامناسب دهان و دندان
عدم مسواک زدن منظم و صحیح، و همچنین عدم استفاده از نخ دندان، باعث تجمع پلاک و تارتار (جرم دندانی) میشود. این تودههای باکتریایی باعث التهاب لثه شده و در صورت عدم پاکسازی، به تخریب بافت لثه و استخوان کمک میکنند.
مسواک زدن تهاجمی یا نادرست
استفاده از مسواکهای زبر یا فشار بیش از حد هنگام مسواک زدن، به مرور زمان میتواند باعث فرسایش بافت لثه و عقبنشینی آن شود. تکنیک صحیح مسواک زدن با مسواک نرم بسیار حیاتی است.
عوامل ژنتیکی
برخی افراد به طور ژنتیکی مستعد ابتلا به بیماریهای لثه و تحلیل رفتن لثه ها هستند. حتی با رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان، ممکن است این افراد بیشتر در معرض خطر باشند.
تغییرات هورمونی
نوسانات هورمونی، به خصوص در دوران بلوغ، بارداری و یائسگی، میتواند لثهها را حساستر کرده و آنها را مستعد التهاب و بیماریهای لثه کند. در دوران بارداری، این تغییرات میتواند تحلیل لثه در بارداری را تسریع کند.
دندان قروچه (براکسیسم)
عادت دندانقروچه یا فشردن شدید دندانها به یکدیگر، فشارهای غیرطبیعی و بیش از حدی را به دندانها و بافتهای نگهدارنده آنها وارد میکند که میتواند به تحلیل رفتن لثه ها کمک کند.
نامرتبی دندان ها
دندانهای کج یا نامرتب که به درستی روی هم قرار نمیگیرند، میتوانند باعث تجمع پلاک در نواحی دشوار برای تمیز کردن شوند یا فشارهای غیریکنواختی بر لثهها وارد کنند که به عقبنشینی لثه منجر میشود.
پیرسینگ لب یا زبان
جواهرات پیرسینگ در دهان میتوانند به طور مداوم با بافت لثه اصطکاک پیدا کرده و آن را تحریک کنند که در نهایت باعث تحلیل لثه در آن ناحیه میشود.
مصرف دخانیات
سیگار کشیدن و مصرف سایر محصولات توتون و تنباکو، جریان خون در لثهها را کاهش داده و سیستم ایمنی بدن را تضعیف میکند. این امر باعث میشود لثهها مستعد بیماری شوند و توانایی کمتری برای ترمیم خود داشته باشند.
ناراحتی ها و بیماری های زمینه ای
برخی بیماریهای سیستمیک مانند دیابت کنترل نشده، میتوانند بر سلامت لثهها تأثیر گذاشته و خطر ابتلا به بیماریهای پریودنتال و تحلیل لثه را افزایش دهند.
استفاده نادرست از روکش، بریج یا دندان مصنوعی
ترمیمهای دندانی که به درستی ساخته یا نصب نشدهاند، میتوانند به لثه فشار وارد کرده و آن را تحریک کنند، که به مرور زمان به تحلیل لثه دندان روکش شده منجر میشود.
بیشتر بخوانید: روشهای جلوگیری از بیماری های لثه چیست؟
آیا کودکان دچار عقب نشینی لثه می شوند؟
عقبنشینی لثه معمولاً در بزرگسالان و سالمندان شایعتر است، اما کودکان نیز میتوانند در شرایط خاص دچار این مشکل شوند. در کودکان، علل اصلی عقبنشینی لثه معمولاً با عوامل ژنتیکی، بیماریهای لثه، عادتهای نامناسب دهانی یا آسیبهای مکانیکی به لثه مرتبط است. به عنوان مثال، مسواک زدن با فشار زیاد یا استفاده از مسواک سخت میتواند باعث تحریک و تحلیل بافت لثه در کودکان شود.
همچنین، عفونتهای دهان و دندان، پلاک و جرم دندانی، و التهاب مزمن لثه میتواند در برخی کودکان موجب عقبنشینی زودهنگام لثه شود. از آنجا که ریشه دندانهای شیری در حال رشد و جا به جایی است، تحلیل لثه در کودکان اگر نادیده گرفته شود، ممکن است روی رشد طبیعی دندانهای دائمی و سلامت استخوان فک تأثیر منفی بگذارد. بنابراین، مراقبت منظم از دهان و دندان، آموزش بهداشت دهان به کودکان و مراجعه به دندانپزشک کودکان برای بررسی دورهای، از اهمیت بالایی برخوردار است.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر تحلیل لثه قرار دارند؟
اگرچه تحلیل لثه میتواند برای هر کسی اتفاق بیفتد، اما برخی عوامل و شرایط، احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش میدهند. شناخت این گروههای پرخطر میتواند به افراد کمک کند تا اقدامات پیشگیرانه بیشتری انجام دهند و معاینات دندانپزشکی منظمتری داشته باشند.
سالمندان (بالای 65 سال)
با افزایش سن، احتمال بروز بیماریهای لثه و تحلیل رفتن لثه ها بیشتر میشود. این امر تا حدودی به دلیل تجمع طولانیمدت پلاک و تارتار، فرسایش طبیعی و کاهش توانایی بدن در ترمیم بافتها است. آمار نشان میدهد که درصد بالایی از افراد بالای 65 سال حداقل در یک دندان دچار عقبنشینی لثه هستند.
افراد سیگاری
مصرف دخانیات، یکی از قویترین عوامل خطر برای بیماریهای لثه و تحلیل لثه است. نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در سیگار، جریان خون را در لثهها کاهش داده، سیستم ایمنی دهان را تضعیف کرده و توانایی لثهها برای ترمیم را مختل میکنند. سیگاریها نسبت به افراد غیرسیگاری، دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به بیماریهای لثه قرار دارند.
افراد با سابقه خانوادگی بیماری لثه
عوامل ژنتیکی نقش مهمی در استعداد افراد برای ابتلا به بیماریهای لثه ایفا میکنند. اگر والدین یا سایر اعضای نزدیک خانواده شما سابقه تحلیل لثه یا بیماری پریودنتال را دارند، شما نیز ممکن است بیشتر در معرض خطر باشید.
بیماران دیابتی
دیابت کنترل نشده میتواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و بهبود زخمها را به تأخیر بیندازد. این شرایط بیماران دیابتی را مستعدتر به عفونتهای لثه و در نتیجه تحلیل لثه میکند. حفظ سطح قند خون در محدوده طبیعی برای سلامت لثهها بسیار مهم است.
کسانی که بهداشت دهان و دندان ضعیفی دارند
این گروه شامل افرادی میشود که به طور منظم مسواک نمیزنند، از نخ دندان استفاده نمیکنند، یا تکنیکهای صحیح بهداشت دهان را رعایت نمیکنند. تجمع پلاک و تارتار، سنگ بنای بیماریهای لثه و تحلیل لثه است.
شناخت عوامل خطر و توجه به علائم اولیه میتواند به تشخیص زودهنگام و مدیریت مؤثر تحلیل لثه کمک شایانی کند. معاینات دورهای نزد دندانپزشک، به خصوص برای افراد در معرض خطر، حیاتی است.
انواع تحلیل لثه و موقعیتهای خاص
تحلیل رفتن لثه ها میتواند در موقعیتها و شرایط مختلفی بروز کند که هر کدام علل و ملاحظات درمانی خاص خود را دارند:
تحلیل لثه در کودکان
این عارضه در کودکان کمتر از بزرگسالان شایع است، اما ممکن است به دلایلی مانند ناهنجاریهای دندانی (دندانهای کج یا نهفته)، مسواک زدن تهاجمی، یا برخی سندرمهای نادر و بیماریهای ژنتیکی رخ دهد. تشخیص زودهنگام در کودکان اهمیت زیادی دارد تا از مشکلات بلندمدت جلوگیری شود.
تحلیل لثه در بارداری
تغییرات هورمونی شدید در دوران بارداری میتواند لثهها را به التهاب و خونریزی حساستر کند (ژنژیویت بارداری). اگر این التهاب کنترل نشود، میتواند به بیماری پریودنتال و تحلیل لثه پیشرفت کند. مراقبتهای بهداشتی دقیق دهان و دندان در این دوران برای زنان باردار حیاتی است.
تحلیل لثه بعد از ایمپلنت
اگرچه ایمپلنتهای دندانی یک راهکار عالی برای جایگزینی دندانهای از دست رفته هستند، اما تحلیل لثه بعد از ایمپلنت میتواند اتفاق بیفتد. این عارضه ممکن است به دلیل تکنیک جراحی نامناسب، التهاب اطراف ایمپلنت (پریایمپلنتیت) ناشی از بهداشت ضعیف یا عوامل مکانیکی دیگر رخ دهد. در چنین مواردی، نیاز به مداخله دندانپزشکی برای حفظ ایمپلنت است.
تحلیل لثه دندان روکش شده یا لمینت شده
اگر روکش یا لمینت دندان به درستی روی دندان قرار نگیرد یا حاشیه آن به لثه فشار وارد کند، میتواند باعث التهاب و عقبنشینی لثه شود. همچنین، بهداشت ضعیف در اطراف روکشها میتواند منجر به تجمع پلاک و تحلیل لثه شود.
تحلیل لثه در ارتودنسی
در برخی موارد، حرکت دندانها در طول درمان ارتودنسی، به خصوص اگر حرکت بیش از حد سریع باشد یا دندان از استخوان خارج شود، میتواند منجر به تحلیل لثه شود. متخصص ارتودنسی باید این خطر را ارزیابی کرده و درمان را به گونهای طراحی کند که کمترین آسیب به لثه وارد شود. رعایت بهداشت دهان در دوران ارتودنسی برای جلوگیری از التهاب لثه بسیار مهم است.
تحلیل لثه بعد از کشیدن دندان
پس از کشیدن دندان، استخوان فک در آن ناحیه ممکن است تحلیل رود و به دنبال آن، بافت لثه نیز عقبنشینی کند. برای جلوگیری از این اتفاق، معمولاً توصیه میشود که ناحیه دندان کشیده شده با ایمپلنت یا روشهای دیگر جایگزین شود تا استخوان و لثه حفظ شوند.
تحلیل لثه و استخوان فک
تحلیل لثه اغلب با از دست رفتن استخوان فک همراه است، به خصوص در موارد پیشرفته بیماری پریودنتال. استخوان فک نقش حیاتی در نگه داشتن دندانها دارد و تخریب آن میتواند منجر به لق شدن و از دست رفتن دندانها شود. درمانهای بازسازی استخوان و لثه میتواند در برخی موارد به بهبود این وضعیت کمک کند.
بیشتر بخوانید: ارتباط بین بیماری لثه و بیماری قلبی چیست؟
عوارض و خطرات تحلیل لثه چیست؟
بیتوجهی به تحلیل لثه و عدم درمان آن میتواند به مجموعهای از عوارض و خطرات جدی برای سلامت دهان و حتی سلامت عمومی بدن منجر شود. این عوارض میتوانند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهند.
افزایش حساسیت دندان ها
با نمایان شدن ریشه دندان، هزاران کانال میکروسکوپی (توبولهای عاجی) در معرض محیط دهان قرار میگیرند. این امر باعث میشود دندانها به محرکهایی مانند گرما، سرما، شیرینی یا حتی لمس، واکنش دردناکی نشان دهند. این حساسیت میتواند جویدن و نوشیدن را بسیار دشوار کند.
پوسیدگی ریشه دندان
برخلاف مینای دندان که بسیار مقاوم است، سطح ریشه دندان (سمنتوم) نرمتر و مستعدتر به پوسیدگی است. با عقبنشینی لثه و نمایان شدن ریشه، خطر پوسیدگی در این ناحیه به شدت افزایش مییابد. پوسیدگی ریشه میتواند به سرعت پیشرفت کرده و به عصب دندان برسد.
لق شدن و در نهایت از دست دادن دندان
لثهها و استخوان فک، ساختارهای حمایتی اصلی دندانها هستند. هنگامی که این بافتها تحلیل میروند، دندانها پشتیبانی خود را از دست داده و شروع به لق شدن میکنند. در صورت عدم درمان تحلیل لثه، این وضعیت میتواند به از دست دادن کامل دندانها منجر شود.
افزایش خطر عفونت های لثه و آبسه
ایجاد شکاف یا پاکت بین لثه و دندان، محیطی ایدهآل برای تجمع باکتریها فراهم میکند. این باکتریها میتوانند باعث عفونتهای شدید لثه (پریودنتیت) و حتی تشکیل آبسه شوند که بسیار دردناک هستند و نیاز به درمان فوری دارند.
مشکلات زیبایی و اعتماد به نفس
دندانهایی که بلندتر به نظر میرسند، ریشههای نمایان و تغییر رنگ دادهاند، یا بین آنها فضاهای خالی ایجاد شده، میتوانند ظاهر لبخند را نامطلوب کنند. این مشکلات زیبایی میتوانند بر اعتماد به نفس افراد تأثیر منفی بگذارند و باعث شوند که از خندیدن یا صحبت کردن در جمع اجتناب کنند.
تأثیر بر سلامت عمومی بدن (ارتباط با بیماری های قلبی-عروقی و دیابت)
تحقیقات نشان داده است که بیماریهای پریودنتال (که اغلب با تحلیل لثه همراه هستند) با برخی بیماریهای سیستمیک مانند بیماریهای قلبی-عروقی، سکته مغزی، دیابت و حتی برخی مشکلات بارداری ارتباط دارند. باکتریهای عامل بیماری لثه میتوانند وارد جریان خون شده و بر سلامت کلی بدن تأثیر بگذارند.
روش های درمان تحلیل لثه
هدف از درمان تحلیل لثه، جلوگیری از پیشرفت بیشتر عارضه، محافظت از دندانها در برابر آسیب و بهبود زیبایی لبخند است. بافت لثه به طور طبیعی مانند پوست دوباره رشد نمیکند، بنابراین درمانها بر کنترل علت و بازگرداندن بافت از دست رفته از طریق روشهای دیگر متمرکز هستند. روشهای درمانی بسته به شدت و علت ایجاد تحلیل لثه متفاوت است.
درمان های غیر جراحی
این روشها معمولاً برای موارد خفیف تا متوسط تحلیل لثه یا برای کنترل بیماریهای زمینهای لثه توصیه میشوند:
- جرمگیری عمیق و تسطیح ریشه (Root Planing and Scaling):این روش شامل پاکسازی پلاک و تارتار از سطوح دندان و ریشه، هم بالای خط لثه و هم زیر آن است. تسطیح ریشه نیز به صاف کردن سطح ریشه دندان کمک میکند تا از تجمع مجدد باکتریها جلوگیری شود و لثه بتواند به دندان بچسبد.
- استفاده از آنتیبیوتیکهای موضعی یا خوراکی:برای کنترل عفونتهای باکتریایی که به تحلیل رفتن لثه ها کمک میکنند، ممکن است دندانپزشک آنتیبیوتیکهای موضعی (مانند ژلها یا قرار دادن نوارهای آنتیبیوتیکی در پاکتها) یا آنتیبیوتیکهای خوراکی تجویز کند.
- استفاده از دهانشویههای درمانی (مانند کلرهگزیدین):این دهانشویهها خاصیت ضدعفونیکننده قوی دارند و میتوانند به کاهش باکتریها در دهان و کنترل التهاب لثه کمک کنند.
- ژلهای ترمیمکننده لثه (مانند ژلهای حاوی هیالورونیک اسید):برخی ژلها به ترمیم و بازسازی بافت لثه کمک میکنند و میتوانند در کاهش حساسیت و بهبود ظاهر لثه مؤثر باشند.
- اصلاح عادات بهداشتی دهان و دندان (آموزش مسواک زدن صحیح):آموزش تکنیک صحیح مسواک زدن با مسواک نرم و استفاده درست از نخ دندان، برای جلوگیری از آسیب بیشتر به لثه و حفظ سلامت دهان حیاتی است.
- کنترل دندانقروچه:در صورت وجود دندانقروچه، استفاده از محافظ دندان شبانه (نایت گارد) میتواند از فشار بیش از حد بر لثهها و دندانها جلوگیری کند.
درمان های جراحی
در صورتی که تحلیل لثه شدید باشد و درمانهای غیرجراحی کافی نباشند، ممکن است نیاز به اقدامات جراحی باشد. متخصصین با تجربه مانند دکتر سیروس قاسمی، میتوانند بهترین گزینه جراحی را متناسب با وضعیت بیمار توصیه کنند:
- جراحی فلپ لثه (برای پاکسازی عمیقتر و رفع پاکت):در این روش، جراح لثه بافت لثه را به آرامی بالا میزند تا بتواند پلاک و تارتار را از زیر خط لثه پاکسازی کرده و سطح ریشه را صاف کند. پس از تمیز کردن، لثه به موقعیت اولیه خود بازگردانده و بخیه میشود.
- پیوند بافت لثه (Gingival Grafting):این روش متداولترین راه برای پوشاندن ریشههای نمایان و بازگرداندن بافت لثه از دست رفته است. انواع مختلفی از پیوند لثه وجود دارد:
- پیوند بافت همبند (Connective Tissue Graft):رایجترین نوع، که در آن یک تکه کوچک از بافت زیرین سقف دهان برداشته و به ناحیه تحلیل لثه پیوند زده میشود.
- پیوند لثه آزاد (Free Gingival Graft):در این روش، یک تکه کوچک از بافت لثه از سقف دهان به طور مستقیم به ناحیه مورد نظر پیوند زده میشود.
- پیوند پدیکول (Pedicle Graft):در این تکنیک، بافت لثه از ناحیه مجاور دندان تحلیل رفته، بدون جدا شدن کامل از منبع خون آن، به سمت بالا یا پایین حرکت داده میشود تا ریشه نمایان را بپوشاند.
- جراحی بازسازی استخوان (Guided Bone Regeneration):اگر همراه با تحلیل لثه، استخوان نگهدارنده دندان نیز از بین رفته باشد، ممکن است نیاز به جراحی بازسازی استخوان باشد. در این روش، با استفاده از مواد پیوندی استخوان و غشاهای خاص، به بازسازی استخوان از دست رفته کمک میشود.
- جراحی تحلیل لثه با لیزر:لیزر میتواند برای حذف بافتهای بیمار و تحریک بازسازی لثه استفاده شود. مزایای این روش شامل خونریزی کمتر، درد کمتر و دوره بهبودی سریعتر است، اما ممکن است برای همه موارد مناسب نباشد.
آیا لثه تحلیل رفته دوباره رشد می کند؟
متأسفانه، بافت لثه بر خلاف برخی دیگر از بافتهای بدن، قابلیت بازسازی و رشد مجدد خود به خود را ندارد. هدف از درمان تحلیل لثه، جلوگیری از پیشرفت بیشتر عارضه و در صورت امکان، پوشاندن ریشههای نمایان با استفاده از روشهایی مانند پیوند لثه است. پیوند لثه به معنای «رشد مجدد» لثه طبیعی نیست، بلکه انتقال بافت از ناحیهای دیگر برای پوشش ناحیه آسیبدیده است. با این حال، با درمان صحیح و مراقبتهای بعدی، میتوان سلامت دهان را به طور قابل توجهی بهبود بخشید و زیبایی لبخند را بازگرداند.
درمان های خانگی و مکمل برای تحلیل لثه
در کنار درمانهای تخصصی دندانپزشکی، برخی از درمانهای خانگی و مکمل ممکن است به کاهش التهاب و بهبود سلامت عمومی لثهها کمک کنند. با این حال، بسیار مهم است که قبل از استفاده از هر یک از این روشها، حتماً با دندانپزشک خود (مانند دکتر سیروس قاسمی) مشورت کنید. این روشها هرگز نباید جایگزین درمانهای پزشکی حرفهای شوند و تنها میتوانند به عنوان مکمل در نظر گرفته شوند.
نکات مهم قبل از استفاده از درمان های خانگی (مشورت با دندانپزشک)
همیشه به یاد داشته باشید که تحلیل لثه یک بیماری جدی است که نیاز به تشخیص و درمان حرفهای دارد. درمانهای خانگی فقط میتوانند به تسکین علائم یا حمایت از فرآیند درمان کمک کنند، اما نمیتوانند بافت لثه از دست رفته را بازگردانند یا عفونتهای عمیق را درمان کنند. مشورت با دندانپزشک ضروری است تا اطمینان حاصل شود که این روشها با وضعیت شما سازگار هستند و تداخلی با داروهای دیگر ندارند.
معرفی مواد طبیعی با خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی
- روغن نارگیل: غرغره کردن روغن نارگیل (Oil Pulling) به مدت 15-20 دقیقه میتواند به کاهش باکتریها و التهاب در دهان کمک کند.
- زردچوبه: زردچوبه حاوی کورکومین است که خواص ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی قوی دارد. تهیه خمیر از پودر زردچوبه و آب و ماساژ آرام آن روی لثهها میتواند مفید باشد.
- چای سبز: چای سبز به دلیل داشتن آنتیاکسیدانها، میتواند به کاهش التهاب و مبارزه با باکتریهای مضر در دهان کمک کند. نوشیدن چای سبز یا استفاده از آن به عنوان دهانشویه توصیه میشود.
- آلوئهورا: آلوئهورا دارای خواص ضدالتهابی و ترمیمکننده است. استفاده از ژل خالص آلوئهورا به صورت موضعی روی لثهها میتواند به تسکین و بهبود کمک کند.
- عسل: عسل دارای خواص ضدباکتریایی طبیعی است. ماساژ آرام مقداری عسل روی لثههای ملتهب ممکن است به کاهش التهاب کمک کند.
تاکید بر اینکه این روشها جایگزین درمان پزشکی نیستند
باید مجدداً تأکید کرد که این درمانهای خانگی تنها جنبه مکمل دارند و نباید جایگزین تشخیص، درمان تحلیل لثه یا راهکارهای پیشگیرانه توصیه شده توسط دندانپزشک شوند. استفاده از آنها بدون مشورت متخصص میتواند خطرناک باشد و منجر به پیشرفت عارضه تحلیل رفتن لثه ها و عوارض جدیتر شود.
بیشتر بخوانید: آشنایی با بیماریهای لثه و روشهای درمان آن
راهکارهای پیشگیری از تحلیل لثه
پیشگیری همواره بهتر از درمان تحلیل لثه است، به خصوص در مورد عارضهای مانند تحلیل لثه که بافت از دست رفته به طور طبیعی باز نمیگردد. با رعایت یک سری اقدامات ساده اما مؤثر، میتوان خطر تحلیل رفتن لثه ها را به طور قابل توجهی کاهش داد.
- مسواک زدن دو بار در روز با مسواک نرم: استفاده از مسواکهای نرم (soft) و تکنیک صحیح مسواک زدن با حرکتهای دورانی ملایم، از آسیب رساندن به بافت لثه جلوگیری میکند. مسواک زدن تهاجمی یکی از علت ایجاد تحلیل لثه است.
- نخ دندان روزانه: نخ دندان کشیدن یک بار در روز، پلاک و ذرات غذایی را از بین دندانها و زیر خط لثه پاک میکند که مسواک به آنها دسترسی ندارد و از تجمع باکتریها جلوگیری میکند.
- استفاده از دهانشویه مناسب: دهانشویههای آنتیباکتریال میتوانند به کاهش باکتریها در دهان کمک کرده و سلامت لثهها را حفظ کنند.
مراجعه منظم و دوره ای به دندانپزشک
معاینات منظم دندانپزشکی برای تشخیص زودهنگام هرگونه مشکل لثه، پلاک یا تارتار و انجام جرمگیری حرفهای ضروری است. دکتر سیروس قاسمی با بررسی دقیق وضعیت لثهها و دندانهای شما، میتواند علائم اولیه تحلیل لثه را شناسایی کرده و راهنماییهای لازم را ارائه دهد.
ترک مصرف دخانیات
همانطور که قبلاً ذکر شد، سیگار و سایر محصولات تنباکو عامل اصلی خطر برای بیماریهای لثه هستند. ترک این عادات به طور چشمگیری سلامت لثهها را بهبود میبخشد.
رژیم غذایی سالم و متعادل
یک رژیم غذایی غنی از ویتامینها و مواد معدنی، به خصوص ویتامین C، برای سلامت بافت لثه و تقویت سیستم ایمنی بدن مهم است. مصرف زیاد قند و غذاهای فرآوری شده میتواند به رشد باکتریهای مضر در دهان کمک کند.
کنترل بیماری های زمینه ای (مانند دیابت)
مدیریت صحیح بیماریهای مزمن مانند دیابت، برای حفظ سلامت کلی بدن و به تبع آن سلامت دهان و دندان ضروری است.
درمان به موقع مشکلات دندانی مانند دندان قروچه یا نامرتبی دندانها
اگر دندانقروچه دارید، استفاده از نایت گارد میتواند به محافظت از دندانها و لثهها کمک کند. در صورت نامرتبی دندانها، درمانهای ارتودنسی میتواند با ایجاد یک بایت صحیح، فشار بر لثهها را کاهش دهد.
پیگیری تغییرات قابل مشاهده دندان و لثه
هوشیار بودن نسبت به هرگونه تغییر در ظاهر لثهها (مانند عقبنشینی، قرمزی، تورم) یا حساسیت دندانها و مراجعه سریع به دندانپزشک، میتواند از پیشرفت عارضه تحلیل لثه جلوگیری کند.
چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟
تشخیص زودهنگام تحلیل لثه و اقدام به موقع برای درمان تحلیل لثه از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا میتواند از عوارض جدیتر و از دست رفتن دندانها جلوگیری کند. بافت لثه از دست رفته به طور طبیعی باز نمیگردد، بنابراین هرچه زودتر مشکل تشخیص داده شود، گزینههای درمانی مؤثرتر و کمتر تهاجمی خواهند بود. توصیه میشود که در صورت مشاهده هر یک از علائم تحلیل لثه که در این مقاله به آن اشاره شد، بدون تأخیر به دندانپزشک مراجعه کنید. این علائم میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- حساسیت دندان به گرما، سرما، یا شیرینی.
- بلندتر به نظر رسیدن یک یا چند دندان.
- مشاهده ریشههای دندان.
- ایجاد فضاهای خالی یا شکاف بین دندان و لثه.
- درد، تورم، قرمزی یا خونریزی لثه، به خصوص هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان.
- لق شدن دندانها.
- بوی بد دهان مداوم.
بهترین دارو برای تحلیل لثه چیست؟
تحلیل لثه یک مشکل پیچیده و چندعاملی است که درمان آن معمولاً ترکیبی از دارو، مراقبتهای بهداشتی و گاهی روشهای جراحی است. داروها به طور مستقیم نمیتوانند بافت لثه تحلیل رفته را بازسازی کنند، اما میتوانند التهاب، عفونت و پیشرفت بیماریهای لثه را کنترل کنند و از آسیب بیشتر جلوگیری کنند. از داروهای رایج برای مدیریت تحلیل لثه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دهانشویههای آنتیسپتیک و ضدباکتریایی (مانند کلرهگزیدین 0.12٪): این دهانشویهها با کاهش باکتریهای مضر پلاک دندانی و التهاب لثه، از پیشرفت تحلیل لثه جلوگیری میکنند و محیط دهان را سالم نگه میدارند.
- ژلها و خمیرهای ضد التهاب لثه: محصولاتی که حاوی هیدروکورتیزون یا ترکیبات ضد التهاب طبیعی هستند، التهاب و حساسیت لثه را کاهش میدهند و به بهبود بافتهای لثه کمک میکنند.
- آنتیبیوتیکهای موضعی یا سیستمیک (در موارد شدید): در صورت وجود عفونت فعال یا پریودنتیت پیشرفته، دندانپزشک ممکن است آنتیبیوتیکهایی مانند آموکسیسیلین یا داکسیسایکلین را تجویز کند تا باکتریها کنترل شوند و پیشرفت تحلیل لثه متوقف شود.
- مکملهای ویتامینی و مواد معدنی: مصرف ویتامین C، ویتامین D و کلسیم میتواند در تقویت بافت لثه و استخوان فک مؤثر باشد و به پیشگیری از تحلیل بیشتر کمک کند.
بیشتر بخوانید: چگونه درمان درد دندان با جراحی امکان پذیر است؟
لطفا در صورت تماس با مطب ذکر کنید که از طریق سایت تماس گرفته اید

نتیجهگیری
تحلیل لثه یا عقبنشینی لثه، یک مشکل دندانپزشکی شایع است که با عقبنشینی بافت لثه و نمایان شدن ریشههای دندان مشخص میشود. این عارضه نه تنها میتواند ظاهر لبخند شما را تحت تأثیر قرار دهد، بلکه منجر به حساسیت دندان، پوسیدگی ریشه، عفونتهای لثه و در نهایت از دست دادن دندان شود. سلامت لثهها برای داشتن دندانهای سالم و قوی در طول زندگی ضروری است. با مشاهده هرگونه علامت مشکوک، فوراً با یک متخصص دندانپزشک مشورت کنید. برای دریافت مشاوره و نوبتگیری میتوانید با مطب دکتر سیروس قاسمی تماس بگیرید و گامی مهم در جهت حفظ سلامت دهان و دندان خود بردارید.
سوالات متداول
آیا تحلیل لثه بدون جراحی به طور کامل قابل درمان است؟
در موارد خفیف، درمانهای غیرجراحی مانند جرمگیری عمیق، دهانشویهها و آنتیبیوتیکها میتوانند پیشرفت تحلیل را متوقف کرده و به بهبود نسبی کمک کنند، اما بافت از دست رفته به طور کامل باز نمیگردد.
بهترین نوع مسواک و خمیر دندان برای افرادی که مستعد تحلیل لثه هستند، کدام است؟
بهترین مسواک، مسواک نرم با برسهای گرد است و خمیردندانهای مخصوص دندانهای حساس که حاوی فلوراید هستند، برای این افراد توصیه میشود.
چگونه میتوان از پیشرفت تحلیل لثه در دوران سالمندی جلوگیری کرد؟
با رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان، معاینات منظم دندانپزشکی، ترک سیگار، و کنترل بیماریهای سیستمیک میتوان از پیشرفت تحلیل لثه در سالمندی جلوگیری کرد.
آیا استرس میتواند بر تحلیل لثه تاثیرگذار باشد؟
بله، استرس میتواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و به عادتهایی مانند دندانقروچه دامن بزند که هر دو میتوانند خطر تحلیل لثه را افزایش دهند.
بعد از جراحی پیوند لثه، چه مراقبتهای خاصی لازم است؟
پس از جراحی پیوند لثه، رعایت دقیق توصیههای دندانپزشک شامل مصرف داروها، رژیم غذایی نرم، اجتناب از مسواک زدن در ناحیه جراحی شده و استفاده از دهانشویه مخصوص ضروری است.